De Viersprong, Geschiedkundig Tijdschrift Alphen aan den Rijn

De Viersprong, het geschiedkundig tijdschrift van Alphen aan den Rijn, vormt sinds zijn oprichting in september 1984 een belangrijk platform voor de historische verkenning van deze regio. Gedreven door een passie voor het verleden en een diep respect voor de verhalen die Alphen en zijn omgeving hebben gevormd, heeft dit tijdschrift een rijke traditie opgebouwd. Het honderdste nummer van De Viersprong is dan ook een bijzonder moment om stil te staan bij een van de meest iconische onderdelen van de lokale geschiedenis: de vroege jaren van het vogelpark Avifauna.

de viersprong

De Beginjaren van Avifauna: 1950-1953

Het vogelpark Avifauna opende zijn deuren in 1950 en markeerde daarmee een nieuw hoofdstuk in de geschiedenis van Alphen aan den Rijn. Het park, dat aanvankelijk werd opgezet als privéproject van de familie Gerard Van Den Brink, groeide al snel uit tot een nationale trekpleister. Dit was geen toeval. Het project was een reflectie van de naoorlogse wederopbouwperiode waarin Nederland zichzelf opnieuw uitvond, zowel economisch als cultureel. De vroege jaren van het park, van 1950 tot 1953, worden in het honderdste nummer van De Viersprong uitgebreid belicht, waarbij gebruik is gemaakt van de inventaris van het gemeentearchief van Alphen aan den Rijn (blok 1938/1964, VNG Code 1.852.15).

De keuze om juist deze periode centraal te stellen, is een bewuste. Het was een tijd waarin het fundament van het huidige Avifauna werd gelegd. Vanuit een klein aantal volières en een bescheiden collectie exotische vogels ontwikkelde het park zich tot een unieke bestemming. Wat deze jaren vooral bijzonder maakt, is de pioniersgeest die eraan ten grondslag lag. De familie Van Den Brink liet zich niet afschrikken door de uitdagingen die gepaard gingen met het opzetten van een dergelijk ambitieus project. Zij zagen in Avifauna niet alleen een commercieel project, maar ook een manier om natuurbehoud en educatie te bevorderen – een vooruitstrevende visie die zijn tijd ver vooruit was.

Historische Bronnen als Fundament

De reconstructie van deze vroege jaren is gebaseerd op de inventaris van het gemeentearchief van Alphen aan den Rijn. Dit archief biedt een schat aan informatie, variërend van vergader notulen en correspondentie tot bouwtekeningen en promotiemateriaal. Het honderdste nummer van De Viersprong benut deze bronnen om een gedetailleerd beeld te schetsen van de eerste stappen van het park. Wat opvalt in deze documenten is de gedrevenheid en creativiteit waarmee de initiatiefnemers te werk gingen. Zo laten de notulen van de gemeenteraadsvergaderingen zien hoe de komst van Avifauna werd ontvangen in de lokale gemeenschap. Hoewel er aanvankelijk enige scepsis was over de haalbaarheid van het project, sloeg deze al snel om in enthousiasme toen bleek hoe serieus de plannen waren.

Een ander fascinerend aspect dat uit de archieven naar voren komt, is de logistieke en technische complexiteit van het opzetten van een vogelpark in de vroege jaren vijftig. Het importeren van exotische vogels vereiste niet alleen uitgebreide kennis van diergeneeskunde en ecologie, maar ook een scherp oog voor internationale regelgeving. Bovendien waren de eerste jaren van het park gekenmerkt door experimenten en innovaties. De ontwerpers van Avifauna streefden naar een zo natuurlijk mogelijke leefomgeving voor de vogels, wat in die tijd een relatief nieuw concept was. Hierdoor werd het park niet alleen een plek van vermaak, maar ook een centrum voor wetenschappelijke observatie.

De Impact op de Gemeenschap

Avifauna heeft vanaf het begin een grote impact gehad op de gemeenschap van Alphen aan den Rijn. Het park bracht werkgelegenheid en trok bezoekers uit heel Nederland en van ver daarbuiten , wat een impuls gaf aan de lokale economie. Maar de betekenis van Avifauna reikte verder dan alleen de economische voordelen. Het park werd een symbool van hoop en vooruitgang in een tijd waarin Nederland nog aan het herstellen was van de verwoestingen van de Tweede Wereldoorlog.

In interviews met oud-werknemers en inwoners van Alphen die in het honderdste nummer van De Viersprong zijn opgenomen, komt naar voren hoe trots men was op het vogelpark. Het bood niet alleen een unieke vrijetijdsbesteding, maar droeg ook bij aan een gevoel van identiteit en gemeenschap. Kinderen groeiden op met schoolreisjes naar Avifauna, terwijl gezinnen er hun weekenden doorbrachten. Het park fungeerde als een ontmoetingsplek en speelde een rol in het sociale leven van de regio.

Educatie en Behoud: Een Vooruitstrevende Visie

Een van de meest opvallende aspecten van de vroege jaren van Avifauna is de nadruk op educatie en natuurbehoud. In een tijd waarin milieubewustzijn nog in de kinderschoenen stond, stelde het park zich ten doel om bezoekers bewust te maken van de schoonheid en kwetsbaarheid van de natuur. Dit blijkt uit de vele educatieve programma’s die al in de jaren vijftig werden georganiseerd. Bezoekers konden niet alleen genieten van de vogels, maar leerden ook over hun leefomgeving en gedrag. Deze focus op educatie heeft Avifauna vanaf het begin onderscheiden van andere recreatieve bestemmingen.

Daarnaast speelde het park een belangrijke rol in het behoud van bedreigde vogelsoorten. De vroege archieven bevatten talloze voorbeelden van samenwerkingen met internationale natuurorganisaties en dierentuinen. Deze samenwerkingen resulteerden niet alleen in het uitwisselen van kennis en ervaring, maar ook in succesvolle fokprogramma’s voor zeldzame soorten. Avifauna bewees dat commercieel succes en natuurbehoud hand in hand kunnen gaan – een boodschap die vandaag de dag nog steeds relevant is.

Reflectie op het Verleden

Het honderdste nummer van De Viersprong is niet alleen een terugblik op de geschiedenis van Avifauna, maar ook een uitnodiging om na te denken over de bredere betekenis van dit erfgoed. Het succes van Avifauna in de vroege jaren vijftig laat zien wat er mogelijk is wanneer visie, doorzettingsvermogen en samenwerking samenkomen. Tegelijkertijd herinnert het ons eraan hoe belangrijk het is om onze geschiedenis te koesteren en te bestuderen. Door het verhaal van Avifauna vast te leggen en te delen, houdt De Viersprong niet alleen het verleden levend, maar inspireert het ook toekomstige generaties om na te denken over hun eigen rol in het behoud van onze gedeelde erfenis.

Conclusie

De Viersprong heeft met zijn honderdste nummer een waardevolle bijdrage geleverd aan het begrip van de geschiedenis van Alphen aan den Rijn. Door zich te richten op de vroege jaren van Avifauna, werpt het tijdschrift een nieuw licht op een periode die van cruciaal belang is geweest voor de ontwikkeling van de regio. Het verhaal van Avifauna is er een van ambitie, innovatie en gemeenschap – een verhaal dat nog steeds resoneert in het Alphen van vandaag. Dankzij de gedetailleerde reconstructie op basis van de inventaris van het gemeentearchief, biedt dit jubileumnummer niet alleen een fascinerende blik op het verleden, maar ook een bron van inspiratie voor de toekomst.

Steun de Historische Vereniging

De viersprong verschijnt viermaal per jaar.Nieuwe leden kunnen zich aanmelden bij de penningmeester van de Historische Vereniging
Van Boetzelaerstraat 48,2406 BG Alphen aan den Rijn. E-mail:  penningmeeste@hvalphen.nl. De jaarlijkse contributie is slechts € 26,00.
U ontvangt dan bovendien vier keer per jaar het tijdschrift De Viersprong.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

gerelateerd