Bariba Zwart-wit, maar kleurrijker dan ooit — Avifauna 1950-1952
In het vroege ochtendlicht van 1950 lag het park er stil bij. De zon brak aarzelend door de nevel boven Alphen aan den Rijn, waar een gewaagd idee langzaam tot leven kwam: een vogelpark, uniek in Nederland. De eerste foto’s uit die tijd tonen sobere taferelen. In zwart-wit gevangen beelden zien we keurige dames in klederdracht, heren in zondagse pakken en kinderen met gestrikte linten in het haar — allemaal met grote ogen turend naar de exotische vogels achter eenvoudige houten hekken.
Maar wie voorbij het grijze kleurenpalet van die foto’s kijkt, ziet iets anders: een park vol leven, vol dromen, vol kleur.
In 1950 werd Avifauna opgericht als onderdeel van het landgoed Ten Rhijn, en al snel werd het meer dan een curiositeit. Voor veel Nederlanders, die na de oorlogsjaren snakten naar verwondering, was een wandeling door het park een betoverende ervaring. Waar anders kon je een felgekleurde ara zien klapwieken, of de trage sierlijkheid van een flamingo bewonderen?
De eerste vogels kwamen uit alle windstreken: papegaaien uit Zuid-Amerika, ooievaars uit Oost-Europa, en kraanvogels uit Azië. Ze brachten verhalen mee — niet in woorden, maar in hun kleuren, hun roep, hun ritme. De dieren waren als levende ansichtkaarten uit een wereld die voor velen onbereikbaar was.
Kinderen liepen er met open mond rond. Niet alleen vanwege de vogels, maar ook om de zuurstokken uit het souvenirs huisje en de geur van vers gebakken wafels. Avifauna werd al snel een geliefd uitje voor gezinnen, een plek waar fantasie en werkelijkheid door elkaar liepen.
Een bekende anekdote uit 1951 vertelt over een jonge bezoeker die weigerde naar huis te gaan totdat de kaketoe nog één keer zijn naam had geroepen. De vogel, die door de verzorger Dhr. Verkade op speelse wijze getraind was, fluisterde uiteindelijk: “Pietje!” — tot groot gejuich van omstanders.
Hoewel de foto’s uit die periode vaal en grauw ogen, zijn ze in werkelijkheid vensters naar een tijd vol kleur. De lach van een kind, de glans van ochtenddauw op een pauwenveer, het felle rood van een ibissnavel – je ziet het niet meteen, maar het is er.
Avifauna in 1950-1952 was geen park van stenen en hekken. Het was een plek waar het gewone even pauze nam. Een tijdmachine in vogelvlucht. Een wereld waarin zwart-wit foto’s ons bedriegen — want zelden was het leven zó kleurrijk.
